Ślimaki nagie

[MaGorzatka]

Przeczytałam dziś rano opracowanie naukowe na ponad 60 stron i nie wdając się już drobiazgowo w zagadnienia dotyczące systematyki i różnorodności tych potworów wykopiowuję poniżej fragmenty dotyczące profilaktyki i zwalczania.
Jeśli ktoś jest zainteresowany całym tekstem - mogę przesłać mailem pdf.


Źródło: Kozłowski Jan. Ślimaki nagie w uprawach. Klucz do identyfikacji, metody zwalczania. Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy, Poznań 2010

ZABIEGI PROFILAKTYCZNE
Duże znaczenie w ograniczaniu liczebności ślimaków nagich mają wszelkie zabiegi zmierzające do stworzenia niekorzystnych warunków dla ich bytowania i rozwoju.
Ślimaki potrzebują do życia odpowiednich siedlisk z dużą liczbą kryjówek, osłoniętych przed bezpośrednim działaniem słońca i wiatru i o stałej wysokiej wilgotności.
Te wymagania ślimaków wykorzystuje się stosując odpowiednie zabiegi takie, jak: osuszanie zbyt wilgotnych pól, niszczenie chwastów na obszarach bezpośrednio sąsiadujących z uprawami, częste wykaszanie miedz, rowów i trawników, usuwanie resztek roślinnych (pożniwnych i kompostów) oraz usuwanie przedmiotów leżących na ziemi (desek, gałęzi, kamieni, gruzu, odpadków gospodarczych, itp.). Te proste zabiegi niepokoją ślimaki i pozbawiają je źródeł pokarmu i miejsc bytowania, co w znacznym stopniu hamuje rozwój ich populacji.

ZABIEGI AGROTECHNICZNE I UPRAWOWE
W uprawach ogrodniczych ślimaki można niszczyć mechanicznie wykonując motyczenie, bronowanie i ugniatanie gleby w międzyrzędziach roślin uprawnych. Wykonanie tych zabiegów podczas słonecznej pogody powoduje wyrzucenie dużej liczby jaj i młodych ślimaków na powierzchnię gleby, gdzie szybko wysychają i giną. Na małych powierzchniach, prostym sposobem ograniczania liczby ślimaków, zwłaszcza dużych gatunków[...] jest ich bezpośrednie zbieranie z powierzchni gleby i roślin i niszczenie.
Ślimaki można też odławiać w pułapki chwytne stosowane w monitoringu zagęszczenia ślimaków. Są to maty o wymiarach 50 x 50 cm, wykonane z arkuszy filcu pokrytych od góry folią aluminiową odbijającą światło, a od dołu czarną folią. Zamiast nich można zastosować podstawki pod doniczki, dachówki, kawałki płyt pilśniowych, wykładzin, desek, itp. Pod pułapkami umieszcza się przynęty w postaci kilku granulek moluskocydu lub kawałków świeżych warzyw (kapusta, sałata, buraki, ziemniaki lub inne). Należy je wymieniać 3 razy w tygodniu, po zebraniu i zniszczeniu odłowionych ślimaków.
Zagonki roślin lub pojedyncze cenne rośliny można chronić przez umieszczanie wokół nich barier i przeszkód utrudniających przedostanie się ślimaków. Wykorzystuje się do tego celu takie materiały, jak: trociny, kora i igły sosnowe, popiół, plewy jęczmienia, skorupki jajek, żwir i tłuczeń o ostrych krawędziach, wapno niegaszone, parzące nawozy mineralne (superfosfat, kainit), itp., którymi obsypuje się rośliny. Szczególnie przydatne jest wapno niegaszone, które powoduje szybkie odwodnienie i zamieranie ślimaków, jednak po zwilżeniu przez deszcz traci swoje właściwości. Pojedyncze rośliny można chronić przez zakładanie osłon wykonanych z plastykowych butelek po napojach.
Zabiegi agrotechniczne takie, jak: podorywki, orka, bronowanie i wałowanie gleby, niszczą mechanicznie ślimaki i powodują likwidację otworów oraz szczelin w glebie, a także rozkruszanie brył ziemi, co ogranicza liczbę miejsc bytowania ślimaków.

WYKORZYSTANIE CZYNNIKÓW I ŚRODKÓW BIOLOGICZNYCH
Ślimaki nagie są niszczone przez różne organizmy, zwłaszcza: drapieżne owady (chrząszcze Carabidae, Staphylinidae, Silphidae), płazy (żaby, ropuchy), gady (jaszczurki), ptaki (kosy, drozdy, rudziki, szpaki, gawrony, bażanty, sójki, mewy, kaczki i inne) oraz ssaki (jeże, krety, ryjówki). Stwierdzono, że stała obecność kilku żab i chrząszczy biegaczowatych w ogrodach lub w uprawach pod osłonami może utrzymać populację ślimaków na stosunkowo niskim poziomie. W związku z tym w okolicy ogrodów należy chronić pożyteczne zwierzęta poprzez utrzymywanie: zarośli, żywopłotów, oczek wodnych, budek lęgowych dla ptaków, itp. Rolę ochronną mogą pełnić także pułapki do odłowu ślimaków, pod którymi chętnie gromadzą się chrząszcze biegaczowate i inne drobne zwierzęta. Wykorzystanie organizmów pożytecznych w biologicznym zwalczaniu ślimaków, pomimo wielu sukcesów uzyskiwanych w hodowlach laboratoryjnych, jest obecnie niewielkie. Dotychczasowe próby introdukcji drapieżnych chrząszczy w celu ograniczania liczebności ślimaków nie powiodły się.

Pozytywnym przykładem wykorzystania organizmów pożytecznych jest pasożytniczy nicień Phasmarhabditis hermaphrodita, z powodzeniem stosowany do zwalczania ślimaków jako składnik preparatu Nemaslug produkcji Becker Underwood, UK (Wilson i wsp. 1995; Speiser i wsp. 2001). Nemaslug zawiera specjalnie wyselekcjonowaną rasę tego nicienia przeznaczoną do zwalczania: D. reticulatum, A. ater, A. rufus, A. lusitanicus, A. hortensis, M. budapestensis i innych ślimaków. Po zastosowaniu preparatu na glebę, nicienie aktywnie wyszukują ślimaki i wnikają do ich ciała poprzez otwór pod tylną krawędzią płaszcza. Następnie wprowadzają bakterię (Moraxella osloensis), która hamuje żerowanie ślimaków. Nicienie odżywiają się bakteriami oraz rosną i namnażają się w ciele ślimaków, co powoduje rozdęcie ślimaków w okolicy płaszcza i śmierć w okresie 4–21 dni. Podczas rozkładu zakażonych ślimaków nicienie nadal się rozmnażają i pojawia się następne pokolenie, które przedostaje się do gleby i atakuje kolejne ślimaki. Nemaslug jest bezpieczny dla ludzi i zwierząt i jest przeznaczony do zwalczania ślimaków w pszenicy ozimej, rzepaku ozimym, a zwłaszcza w uprawach warzyw i roślin ozdobnych. Obecnie środek ten ze względu na niską trwałość i wysoką cenę, jest stosowany w ograniczonym zakresie, głównie do ochrony cennych roślin uprawianych w ogrodach. Jednak dzięki wymienionym zaletom Nemaslug może być w przyszłości ważnym środkiem biologicznym do ochrony roślin przed ślimakami w uprawach ekologicznych.

W ramach wykorzystania czynników biologicznych w ograniczaniu uszkodzeń roślin uprawnych przez ślimaki, pewne znaczenie będą miały alternatywne źródła pokarmu. Jak wiadomo, ślimaki nagie mają określone preferencje pokarmowe w stosunku do poszczególnych gatunków roślin. Do najbardziej atrakcyjnych należą: liście sałaty (Lactuca sativa), kapusty (Brassica oleracea) i rzepaku oleistego (Brassica napus), liście i korzenie buraka ćwikłowego (Beta vulgaris), strąki fasoli (Phaseolus vulgaris), korzenie marchwi (Daucus carota) oraz rośliny w różnych fazach rozwojowych takich gatunków, jak: aksamitka wzniesiona (Tagates erecta), arcydzięgiel litwor (Archangelica
officinalis), cynia (Zinnia elegant), lilia biała (Lilium candidum), mak polny (Papaver rhoeas), podagrycznik pospolity (Aegopodium podagraria), pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica), prawoślaz ogrodowy (Althaea rosea), rudbekia naga (Rudbeckia laciniata) i inne. Niektóre z tych roślin mogą być wykorzystane jako alternatywne źródła pokarmu.
Obserwacje wskazują, że w ogrodach, gdzie nie uprawia się warzyw częste dostarczanie, na przykład liści sałaty i kapusty, w znacznym stopniu ogranicza uszkodzenia roślin ozdobnych (bylin i kwiatów) przez ślimaki. Aby zapewnić podczas całego sezonu wegetacyjnego wystarczającą ilość preferowanego przez ślimaki pokarmu, można w wydzielonych miejscach ogrodu wysiewać lub wysadzać odpowiednie rośliny. W tych miejscach będą gromadziły się ślimaki, co ułatwi ich zniszczenie.
Innym potencjalnym sposobem ograniczania uszkodzeń roślin przez ślimaki jest zastosowanie roślin o właściwościach odstraszających. Należą do nich takie rośliny, jak: mydlnica lekarska i łąkowa (Saponaria officinalis, S. pratense), pieprzyca siewna (Lepidium sativum), macierzanka (Thymus vulgaris), bodziszek cuchnący (Geranium robertianum) i lebiodka pospolita (Origanum vulgare). Rośliny te zawierają olejki lotne, które odstraszają slimaki (Barone i Frank 1999). Wykazano, że opryskanie roślin metanolowymi wyciągami z niektórych gatunków roślin takich, jak: Saponaria officinalis, Valerianella locusta, Epilobium hirsutum, Polyngonum nodosum i Ruta graveolens, może w znacznym stopniu ograniczyć żerowanie ślimaków i uszkodzenia roślin (Barone i Frank 1999; Kozłowski i wsp. 2004). W ostatnich latach prowadzone są intensywne badania nad substancjami pochodzenia roślinnego i mikrobiologicznego o właściwościach deterentów i antyfidantów, które w przyszłości będą prawdopodobnie stosowane w zwalczaniu ślimaków.

ZABIEGI CHEMICZNE
Zabiegi chemicznego zwalczania ślimaków wykonuje się za pomocą granulowanych moluskocydów (tab. 7). Substancjami aktywnymi moluskocydów są metiokarb lub metaldehyd, które działają na ślimaki kontaktowo i żołądkowo. W wyniku ich działania następuje nadmierne wydzielanie śluzu połączone z utratą przez ślimaki
aktywności ruchowej i odwodnienie ciała oraz metaboliczne zaburzenia i uszkodzenia systemu nerwowego, prowadzące do śmierci ślimaków. Oprócz substancji aktywnych moluskocydy zawierają atraktankty przynęcające ślimaki. Efekt przynęcający utrzymuje się przez 3–4 dni po aplikacji, a w następnych dniach stopniowo słabnie.

Wykaz zalecanych środków ochrony roślin do zwalczania ślimaków:
MESUROL ALIMAX 02 RB (metiokarb – 2%) ozdobne w gruncie; sałata1 i rośliny ozdobne pod osłonami
GLANZIT 06 GB (metaldehyd – 6%) rzepak ozimy, pszenica ozima
SNACOL 05 GB (metaldehyd – 5%) rzepak ozimy, pszenica ozima, rośliny ozdobne pod osłonami
ŚLIMAX 04 GB (metaldehyd – 4%) rolnicze (rzepak ozimy i jary) kapustne, chrzan, sałata; ozdobne w gruncie i pod osłonami
ŚLIMAK – STOP 47 FG (potas w formie siarczkowej i chlorkowej – 47%) rośliny warzywne w ogrodach działkowych i przydomowych
NEMASLUG warzywne, ozdobne, rolnicze, sadownicze

Decyzję o potrzebie i terminie zabiegu chemicznego zwalczania, podejmuje się w oparciu o wyniki prowadzonego w uprawach roślin monitoringu zagęszczenia ślimaków i stopnia uszkodzenia roślin oraz ich porównania z progami szkodliwości.
Warunkiem wysokiej skuteczności działania moluskocydów jest wyznaczenie odpowiedniego terminu ich stosowania oraz właściwa technika wykonania zabiegu. Zabieg zwalczania powinien być wykonany podczas najwyższej aktywności
ślimaków, która występuje tylko w okresie wysokiej wilgotności powietrza i gleby. Przy bezdeszczowej pogodzie, gdy gleba jest sucha, ślimaki kryją się w szczelinach i pod grudami gleby a ich żerowanie, na granulkach moluskocydów jest ograniczone i procent zabitych ślimaków jest niewielki. Najlepsze wyniki w zwalczaniu ślimaków uzyskuje się stosując je wieczorem, przed wilgotną nocą i bezdeszczowym słonecznym dniem. Takie warunki zapewniają wysoką aktywność żerowania ślimaków na moluskocydach podczas nocy, w wyniku czego ślimaki ulegają sparaliżowaniu i giną
w ciągu dnia z powodu odwodnienia i wysuszenia. Podczas opadów deszczu, gdy podłoże jest bardzo wilgotne, duża część sparaliżowanych ślimaków ożywa.
Drugim ważnym warunkiem wysokiej skuteczności moluskocydów jest równomierne ich rozmieszczenie na powierzchni zabiegowej. Jak wynika z licznych obserwacji, środki te zastosowane w nadmiarze odstraszają ślimaki. Należy zatem tak wykonać zabieg, aby liczba granulek nie przekraczała 100 sztuk na 1 m2 uprawy i aby odległość pomiędzy nimi wynosiła 8–10 cm. Moluskocydy stosuje się rzutowo na całej powierzchni plantacji lub tylko w ogniskach występowania ślimaków. W określaniu ognisk bardzo pomocne są odłowy ślimaków w pułapki chwytne, które dostarczają informacji
o miejscach ich najliczniejszego występowania.
W ogrodach moluskocydy rozsypuje się wokół zagonków roślin, kompostów i budynków oraz wzdłuż miedz i ścieżek.
W przypadku możliwości kontaktu moluskocydów z kręgowcami (psy, koty, kury i inne) należy je stosować punktowo pod pułapkami do odłowu ślimaków.
Granulowane moluskocydy posiadają pewne wady, takie jak ograniczenie efektywności działania podczas silnych opadów deszczu oraz niekorzystne oddziaływanie na organizmy niezwalczane. Metaldehyd jest toksyczny dla kręgowców (Homeida i Cooke 1982), natomiast metiocarb dla pożytecznych bezkręgowców glebowych takich, jak chrząszcze biegaczowate i dżdżownice (Purves i Bannon 1992) oraz dla zwierząt hodowlanych (Fletcher i wsp. 1994). Zgodnie z decyzją Komisji Unii Europejskiej, w 2011 roku planuje się wycofanie metaldehydu z asortymentu środków
ochrony roślin. Stwarza to konieczność poszukiwania nowych środków i sposobów ich aplikacji oraz doskonalenie niechemicznych metod zwalczania ślimaków.
W związku z wrastającym zagrożeniem roślin uprawnych przez ślimaki należy wykorzystać wszelkie dostępne metody zmierzające do ograniczenia ich liczebności i uszkodzeń roślin na zaatakowanych plantacjach. Ochrona roślin przed tymi szkodnikami powinna polegać na zintegrowanym stosowaniu zabiegów profilaktycznych, agrotechnicznych, biologicznych i chemicznych.
Podstawą poprawnego przeprowadzenia tych zabiegów są: szczegółowa prognoza pojawu i występowania ślimaków,
właściwa ocena zagrożenia roślin oraz wyznaczenie odpowiednich terminów zwalczania.

[survivor26]

Super, aczkolwiek to jednak tylko teoria, np w tej kwestii:

Obserwacje wskazują, że w ogrodach, gdzie nie uprawia się warzyw częste dostarczanie, na przykład liści sałaty i kapusty, w znacznym stopniu ogranicza uszkodzenia roślin ozdobnych (bylin i kwiatów) przez ślimaki.

Otóż ślimaki nagie w moim ogrodzie nie ruszyły całego zagonka kapusty, natomiast zeżarły do korzenia rosnącą między kapustą pietruszkę naciową...

Generalnie najskuteczniejsze jest wygolenie terenu do zera, żadnych zarośli, wysokiej trawy itp. - tak teoretycznie myślę, bo u mnie to niewykonalne :|

[MaGorzatka]

Artykuł jest sprzed 9 lat, więc populacja od tego czasu urosła w siłę i to zarówno jakościowo jak i ilościowo. A od ubieglego roku pojedyncze osobniki pojawiaja sie i u mnie
Wiem, jak się borykacie od lat z tym problemem oi pomyślałam sobie, że może ktoś znajdzie tu coś, czego jeszcze nie wypróbował...

[survivor26]

Nie no, żeby nie było, że kontestuję, każda rada godna uwagi, to było raczej ubolewanie nad tym, że moje ślimaki wyewulowały w jakąś wersję postapokaliptyczną, której nie rusza nic :|

[MaGorzatka]

Mam koleżankę w Trójmieście, która walczy od lat i tez już różne metody stosowała, wszystkie równie bezskuteczne.